Иранның АҚШ-қа қарсы жаңа баллистикалық зымыранын көрсетуі: бұл әлем үшін немен аяқталуы мүмкін?

2025 жылы Иранның жаңа баллистикалық зымыранды жұртшылыққа көрсетуі — Таяу Шығыс аймағындағы геосаяси шиеленістің кезекті көрінісі. Бұл әрекет бірінші кезекте АҚШ пен оның одақтастарына бағытталған саяси әрі әскери сигнал болып отыр. Мұндай демонстрациялар тек екіжақты қатынастарды ушықтырып қана қоймай, бүкіл әлемдік қауіпсіздік жүйесіне теріс әсер етуі мүмкін, - деп жазады Skifnews.kz ақпарат порталы.

Иранның мақсаты қандай?

Иран үшін баллистикалық зымырандар — елдің қорғаныс саясатының негізгі тетіктерінің бірі. Санкциялар мен экономикалық оқшаулауға қарамастан, Тегеран өз әскери әлеуетін күшейту арқылы АҚШ пен Израильге қарсы саяси салмақ түсіруге тырысып отыр. Жаңа зымыран — Иранның аймақтағы беделін нығайтып, қарсыластарын тежеу амалы.

АҚШ-тың жауабы қандай болуы мүмкін?

АҚШ мұндай қадамдарды әдетте қатты сынға алады және Иранға қарсы қосымша санкциялар енгізу немесе аймақтағы әскери күштерін күшейту арқылы жауап беруі мүмкін. Бұдан бөлек, Иранның көршілері — Сауд Арабиясы, БАӘ сияқты елдер АҚШ-тан қосымша қорғаныс көмегін сұрап, жаңа қарулану жарысы басталуы ықтимал.

Аймақтық және жаһандық қауіп-қатерлер

Иран мен АҚШ арасындағы кез келген шиеленіс Израиль, Сирия, Ирак сияқты елдерді де қамтып кетуі мүмкін. Мұндай жағдайда қақтығыстардың кеңею қаупі бар. Бұған қоса, энергетикалық нарыққа да қауіп төнеді, өйткені Парсы шығанағы арқылы өтетін мұнай тасымалына кедергілер туындауы мүмкін. Бұл — әлемдік мұнай бағасының күрт өсуіне алып келуі ықтимал.

Бейбіт шешудің жолдары бар ма?

Иран мен АҚШ арасындағы шиеленісті азайтудың жалғыз жолы — дипломатиялық келіссөздер. Бірақ оған екі тараптың да ерік-жігері қажет. БҰҰ, Еуроодақ, Қытай және Ресей сияқты ірі халықаралық ойыншылар осы процесте араағайындық рөлін атқара алады.

Иранның жаңа баллистикалық зымыранды көрсетуі — тек әскери жетістік емес, сонымен бірге халықаралық қауымдастыққа тасталған саяси месседж. Бұл әрекет әлемдік тұрақтылыққа қауіп төндіруі мүмкін. Сондықтан да, осындай шиеленістерді тек күш көрсету арқылы емес, бейбіт әрі келіссөз жолымен шешу — жаһандық қауіпсіздік үшін маңызды қадам болмақ.